Hepatit B virüsü ve karaciğer

Hepatit ne anlama gelir?

Hepatit kelime anlamı karaciğer iltihabıdır. 6 aydan uzun süreli karaciğer iltihaplanması kronik (müzmin) karaciğer hastalığı olarak adlandırılır ve uzun dönemde skar adı verilen bir yara dokusu yaratarak siroza, karaciğer işlevlerinin kaybına ve bazı durumlarda karaciğer kanserine neden olabilir. Türkiye’de en önemli kronik hepatit nedeni hala hepatit b virüsüdür.

Hepatit B virüsü nedir ve nasıl bulaşır?

Hepatit B virüsü karaciğerimizi etkileyen bir hastalık etkenidir. Hepatit b virüsü kan nakli sonrası veya vücudun salgılarının (tükrük, salya..) veya hepatit B si olan bir kişinin kanının vücudumuzda, ciltteki derin yara veya ağız içi-göz içi ile temas etmesiyle, cinsel yolla yada hamilelikte anneden bebeğe geçirilmesi bulaşmaktadır. Dövme, manikür, pedikür, ortak kesici alet (traş bıçağı, tırnak makası, enjektör..) veya ortak diş fırçası kullanımları bu yönde risk yaratmaktadır.

Anneden bebeğe hepatit b virüs geçişi önlenebilir mi?

Ülkemizde anneden bebeğe geçiş hepatit B nin en önemli bulaş şekillerinden biridir. Bu nedenle tüm hamilelerin hepatit B varlığı yönden araştırılması gerekmektedir. Hepatit B taşıyan annelerden, bebeğe hepatit b geçişi çeşitli yöntemlerle rahatça önlenebilir.

Hepatit b virüsü annenin bebeği emzirmesi ile bebeğe geçer mi?

Hepatit B virüsü anne sütünde düşük konsantrasyonda bulunuyor ve bebekte enfeksiyona neden olmuyor. Ancak emzirme sırasında meme başında oluşan çatlaklardan bebek virüsü kapabiliyor.

Hepatit b virüsü enfeksiyonu önlenebilir mi?

Hepatit b virüsü enfeksiyonu aşı yapılarak rahatlıkla önlenebilir. Ülkemizde 1998’den beri hepatit b aşısı rutin olarak yapılmaktadır. Tıbbi literatüre göre, özellikle riskli sağlık çalışanları, kalabalık ortamda yaşayan insanlar, cinsel olarak çok eşli olan bireyler, kronik hastalığı olanlar ve hamile olan anneden doğan bebekler aşılanmalıdır. Ancak şahsi fikrimiz hepatit b için tüm toplumun aşılanmasıdır.

Hepatit b virüsü sıklığı nedir?

Dünyada 400 milyon, Türkiye’de ise yaklaşık 3 milyon kişi Hepatit B virüsü taşıyor. Genel olarak ülkemizde 100 kişiden 5’inde hepatit b virüsü bulunuyor ve 4 kişiden biri ise hepatit b virüsü ile karşılaşmış durumda. Yani, hepatit b oldukça önemli ve sık olan bir enfeksiyon etkenidir.

Hepatit b virüsünün bulaş potansiyeli nasıldır?

Hepatit B virüsü dış ortamda bir hafta canlı kalabilir ve hepatit C’den 10 kat, HIV’den de 100 kat daha bulaşıcıdır.

Hepatit B virüsü taşıyan kişilerin nelere dikkat etmesi gerekmektedir ?

Korunmasız cinsel ilişkiye girmeyin, başka kişilerle iğne ya da diğer kan taşıyabilecek, dış fırçası, tırnak makası, jilet gibi aletleri paylaşmayın, enfeksiyonun bulaşmasını önlemek için birlikte yaşadığınız kişilerin aşı olmasını sağlayın, dengeli beslenmeye özen gösterin (hepatit B için özel bir beslenme şekli yoktur), alkolden kaçının. Alkol, karaciğer hasarının önemli bir nedenidir. Bebek sahibi olmayı planlıyorsanız hekiminize danışın…

Yetişkin ve sağlıklı bir birey hepatit b virüsü aldığında ne olur?

%98 ihtimalle virüs vücuttan silinir, kalıcı enfeksiyon olmaz. Endişe edilecek bir durum gelişmez. Ancak bu akut evrede bitkinlik, iştahsızlık, bulantı ve kusma ile kas eklem ağrıları olabilir. Binde bir kişide ise hastalık ani hızlı gelişen karaciğer yetmezliği ile seyredebilir. Buda karaciğer nakli yapılmaz ise ölümcül olabilir.

Kronik hepatit b enfeksiyonu nelere neden olur ?

Bu durum 4 kişiden birinde siroz ve bu siroz olgularının her yıl yüzde 1-5 inde karaciğer kanserine neden olabilir. Yani, hepatit b karaciğerde siroz olsun olmasın kanser yapabilen bir vürüstür.

Siroz nedir?

Karaciğerin sertleşip, küçülmesi, büzüşmesi anlamına gelir. Sonuçta karaciğerin görevlerini yapamaması nedeniyle ileri dönemde karın su toplar, dalak büyür, böbrek, kalp ve akciğerler ile beyinde sorunlar gelişir.

Hepatit b virüsü taşıyıcı demek ne anlama gelir?

Hepatit b taşyıcısı demek, kesinlikle hastalık yok sağlıklısınız anlamına gelmez. Bu ifade, hepatit b vürüsü taşıyan herkes için kullanılır. Sağlıklı taşıyıcı, kan tetkiklerinde karaciğer enzimleri erkekte ALT: 30, kadında ALT: 20’nin altında, HBV DNA yani kanda virüsün miktarı 2000 nin altında, karaciğer biyopside minimal hasarın olduğu olgulardır. Yani, bir kişiye sağlıklı taşıyıcı denmeden önce bu testler yapılmalıdır.

Hepatit b virüsü olan olguların yüzde kaçı sağlıklık taşıyıcı grubundadır?

%23’ü bu gruptadır. Yani hepatit b si olan olguların yaklaşık % 80’inde tedavi gerektirecek sorun vardır.

Sağlıklı taşıyıcı olduğunu düşünen ama aslında siroz olan olguların oranı nedir?

Bu oran genel olarak %12 civarındadır. Yani karaciğer testleri normal aralıkta ve kanda düşük miktarda virüs var (HBV DNA düşük miktarda) ve hasta aslında siroz, ama farkında değil. Yani siroz olgularında hiçbir yakınma, hiçbir şikayet olmayabilir. Hatta siroz ve karaciğer kanseri olup tesadüfen tespit edilen, oldukça şaşıran ve bu duruma inanamayan hastalarımız vardır. Yani siroz ve karaciğer kanseri oldukça SİNSİ hastalıklardır.

Karaciğer biyopsi riskine girmeden karaciğerin durumu hakkına bilgi sahibi olabilir miyiz ?

Artık karaciğer biyopsinin yerini çoğunlukla diğer yöntemler özellikle FİBROSCAN dediğimiz risksiz ve güvenilir bir işlem devralmıştır. Yani FİBROSCAN dediğimiz bu yöntemle, biyopsi yapmadan da sağlıklı taşıyıcı olup olmadığınız konusunda oldukça güvenilir veriler elde edebiliriz.

Fibroscan nedir?

Diğer adı transient elastografidir. Ses dalgaları ile çalışan bir sistemdir ve karaciğerin sertliğinin ve yağlanmasının matematiksel olan ölçümü yapılır. Bunun sonucunda karaciğerdeki fibrotik alan yani ölü/sert dokunun evresi netleştirilir. Yağlanmanın miktarı en iyi bu yöntemle kararlaştırılır. 4-5 saat açlık sonrası yapılır ve herkese uygulanabilir. Erken evre hastalık (sağlıklı taşıyıcılık) ve ileri evre hastalık yani siroz için oldukça güvenilir sonuçlar verir. İşlemin riski yoktur ve birkaç dakikada sonuç alınır. Yani karaciğer hastalığı hafif mi ciddi mi Fibroscan ile öğrenebilirsiniz.